Ομιλία του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά σε εκδήλωση της AJC στις Βρυξέλλες

Dear friends

Two decades ago, a simplistic, but very attractive, theory prevailed world-wide: As the world comes closer, as the international markets and the internet bring people together, this will resolve, almost automatically, all problems of the past: There is not going to be any war, any bigotry, any discrimination against anybody…

As societies become more dependent on each other, the theory went on, people will come to know and appreciate more their peers across the borders; in many occasions even the borders will become irrelevant; and the negative stereotypes will be brushed away by better communication and better understanding. Or so the story had it…

But things didn’t work that way...

Nations didn’t disappear. On the contrary, today we have about 50% more national states around the world, than what we used to have twenty-five years ago!

Indeed some national states integrated with others, especially in Europe. But even this did not change their basic priority of defending their national interests. They only adopted to do so collectively, along with others, rather than on their own, against each other…

They realized that it was in their national interest to provide for better security collectively, rather than individually. They realized they had much better prospects of long lasting growth and prosperity, if they integrated their economies, rather than trying to compete in the world individually. And they would improve their world influence, if they pulled their resources together, rather than try to do it separately, each state on its own.

So democratic states remained committed to their national interest! They only reshaped their agendas, to allow for new opportunities and to face new perils, in a new, more demanding, competitive world environment.

But the old menaces of humanity are still here: Wars still happen and they are very bloody. Civil wars are, unfortunately, high on the agenda and they are getting really ugly. Societies still fall apart. Borders are still disputed. Racism is here, reappearing in its old ugly face or taking new faces, equally repulsive. Economic crises torment nations or whole regions. Waves of refugees still threaten to destabilize societies around the world...

Is History repeating itself? Are we still getting some of the same? Is there no prospect for a better world? Is there no glimpse of Hope?

My understanding is that the world is changing, but nothing good will come automatically. Yes, there is room for Hope! But we have to fight for it. We have to win it every step of the way. Not just pray and wait for it. We have to build a better world, not just expect it to happen…

So did we learn something in the last few decades? Yes, we did:

We learned that globalization is not going to solve all our problems on its own. We need to establish our new world on a number of founding principles, that should not be taken for granted.

Firstly, democracy! It is much more than a word. It is certainly more than a list of constitutional principles. It is based on respect for the individual, trust to the collective will of each society, with universal rules of justice applying to all. It is also based on incentives for ethical standards: honesty, responsibility, sincerity.

Secondly, solidarity: We have common enemies to fight: Populism, extremism, racism of all kinds, terrorism and social deprivation. And we specially have to act together to save our middle class.

From Aristotle, to Diderot and Max Weber, there is a unanimous understanding that a strong middle class is the stable social basis for a functioning democracy. We cannot let our middle classes be wiped out. We cannot be indifferent even when this happens to our neighbors. Because when middle classes collapse, the foundations of democracy are undermined. And this can be detrimental to any individual democracy, but also contaminating beyond any country’ borders.

Last century, in the 20’s and the 30’s, democracies in Europe started falling one by one. Eventually, they were completely wiped out by a new devastating War in the aftermath of a world economic Depression.

European nations found themselves trapped in a vicious cycle, of less hope, more hatred, less trust to each other, more fear from their neighbors, less self confidence and more mutual suspicion. We all know where this leads to. This pattern should never be allowed to swallow us up again.   

Thirdly, of all the evils, three are the most deadly we should relentlessly defend ourselves against: Extremism, racism and terrorism.

Democratic societies are based on individual freedom. We cannot even attempt to sensor peoples’ beliefs or peoples’ emotions.

But there is no tolerance for racism! There is no tolerance for terrorism. And there is no tolerance for extremists advocating the break of the rule of law.

Democracies persecute actions, not convictions. And democracies are strong enough to fight their enemies without becoming like them.

We know how racism starts: Firstly, with the emergence of negative stereotypes against a specific group of the population. Then, we have abusing such stereotypes to systematically treat members of this group as “scapegoats for all evils”. Then we have extensive discriminations against them. Then we have open persecution and incrimination of their identity. And lastly, we have holocausts!

We cannot allow things to evolve is such a hideous manner. We have to stop racism, before it starts and certainly before it gets out of control. All kinds of racism are unacceptable. Anti-semitism is intolerable! Equally intolerable and unthinkable are all kinds of genocides. We owe, at least that much, to the memories of the victims of Auschwitz and Dahau: never to allow such horrendous crimes to take place again. And never to forget them!

By the way, we are now enhancing our law against racism in Greece, with strict references to Genocides and the Holocaust. Such bitter memories should be carved on stone! So our societies never forget. It is not only an obligation to the innocent who perished then. It is also an obligation to the present and future generations who have to remember and protect themselves, from the repetition of such atrocities.  

In short, there is absolutely no tolerance for racism. As simple as that…

There is no tolerance for terrorism either! Citizens cannot live under fear. Democracy is based on Freedom. And public security is a necessary prerequisite of Freedom; because there is no Freedom where fear prevails.

Whoever advocates terrorist acts, or defends them, is not upholding the responsibilities of Democracy. We have to be clear about it…

And finally, there is no tolerance for breaking down law and order. Democracy is about the rule of law, binding for everyone, with no exceptions: Reach and poor, “big shots” and ordinary citizens alike, the opposition and the government! Nobody is above the Law!

If the rule of law is not observed by everyone, it breaks down. If it does, democracy is seriously fractured. Upholding the law is not a legalistic exercise. It is an ethical attitude: reflecting respect for the democratic order and trust to society’s collective will. Democracy cannot stand without such a public ethos.

Socrates taught us a lot of things. Probably the most precious is the one he taught us with his own life: While in prison, waiting for his execution, he was offered a chance to escape. He refused it outright! And he drank the poison. He died once. But his example became immortal for eternity, as an ethical foundation of democracy.

There is a fourth requirement: sustainable, long term growth! Without it, democracies and open market economies will not last long. You can certainly have growth without democracy for some time. But you cannot have democracy without growth for a long time. Growth is the breeding ground for democracies to prosper.

The opposite allows enemies of democracy to emerge.

Ladies and gentlemen,

Seventy years ago, Greece fought passionately against the Nazis. It paid a very high toll in human casualties, let alone the devastation of hundreds of villages and provincial towns across its territory. 10% of our population lost their lives in just a few years! It was a nightmare, and we will always remember it as such.

We have recently gone through a prolonged recession that hit hard on our society, in particular on our middle class and its prosperity. It generated unprecedented levels of unemployment, especially youth unemployment. It impoverished a large part of our population. It has been tough for most citizens and very bitter for all of our society.

Just two years ago, many “outsiders” were predicting a Weimar Republic type of collapse in Greece; with extremism gaining over and crushing liberal democracy.

But we proved them wrong! Extremism gained some ground, but never gained the momentum. Today, extremism of all kinds has started losing steam.

Social cohesion, although seriously traumatized, eventually withstood the pressures. Democracy, although taking a lot of beating by populism of all kinds, stood on its feet. Recovery has started! Unemployment reversed its trend and growth is approaching. Greeks withstood very trying moments with courage and dignity.

The fight is still on. We are not done yet. But we are gaining ground.

This is a fight of hope against fear; this is a fight of liberal democracy against extremism and populism. This is a fight of our new United Europe against the ghosts of our past. This is the fight of human freedom and dignity against terror and tyranny. This is an uncompromising fight: Democracy will prevail.

But to do so, we have to convince our peoples about four things:

Firstly, that democracy is not a breeding ground for extremism. It is what guarantees freedom, justice and social cohesion.

Secondly that Democracy is not the breeding ground for populist opportunists; it is the home of free citizens practicing democratic ethos.

Thirdly, that Democracy is not the breading ground of social deprivation, but the launching pad of growth and prosperity.

And lastly, that reforms keep democracy alive and the economy functioning. Reforms are not an “ordeal” for the people, but a salvation for the society.

Four words sum up our agenda for the “brave new world” we are facing:

Freedom, justice, social cohesion and growth promoting reforms!

Or alternatively: Democracy and solidarity among democracies, fighting together against extremism, against racism, against terrorism, against stagnation!  

We cannot choose some of those “enemies”…

We must fight against all of them!

And we cannot do it separately. We can only win them together!

This is the roadmap to our future. It is not easy…

We have to fight every step of the way. And we can win it!  

By the way, this is not lying ahead of us. It is already happening!

We are in the middle of this battle.

We are gaining ground..

And we will win it to the end!

Thank you  

Ακολουθεί ανεπίσημη μετάφραση 

Αγαπητοί φίλοι,

Πριν δύο δεκαετίες, μια απλοϊκή αλλά πολύ ελκυστική θεωρία κυριάρχησε διεθνώς: Ότι όσο ο κόσμος έρχεται πιο «κοντά», καθώς οι διεθνείς αγορές και το διαδίκτυο φέρνουν τους ανθρώπους σε συνεχή επαφή, αυτό θα λύσει σχεδόν «αυτόματα» όλα τα προβλήματα του παρελθόντος: Δεν θα υπάρχουν πια ούτε πόλεμοι, ούτε μισαλλοδοξία, ούτε καχυποψία και διακρίσεις σε βάρος οποιουδήποτε…

Καθώς οι κοινωνίες θα εξαρτώνται περισσότερο η μία από την άλλη, υποστήριζε αυτή τη θεωρία, οι άνθρωποι θα μάθουν να εκτιμούν τους ομοίους τους πέρα από τα σύνορα. Σε πολλές περιπτώσεις θα καταργηθούν και τα ίδια τα σύνορα! Ενώ τα αρνητικά στερεότυπα θα σαρωθούν από την πυκνότερη επικοινωνία και την καλύτερη κατανόηση μεταξύ των κοινωνιών. Έτσι τουλάχιστον μας έλεγαν ότι θα γίνει…

Αλλά τα πράγματα δεν έγιναν έτσι!

Τα έθνη δεν εξαφανίστηκαν! Αντιθέτως, σήμερα υπάρχουν σε όλο τον κόσμο περίπου 50% παραπάνω εθνικά κράτη απ’ ό,τι υπήρχαν πριν είκοσι πέντε χρόνια!

Πράγματι μερικά εθνικά κράτη προχώρησαν σε ένωση με άλλα, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Αλλά κι αυτό ακόμα δεν άλλαξε τη βασική τους προτεραιότητα, να  υπερασπίζονται τα εθνικά τους συμφέροντα. Απλώς προσαρμόστηκαν και το κάνουν πλέον συλλογικά, σε συνεργασία με άλλους, κι όχι ο καθένας μόνος του, εναντίον όλων των άλλων…

Αντιλήφθησαν ότι ήταν προς όφελος του εθνικού τους συμφέροντος να επιτύχουν τη ασφάλεια τους συλλογικά όλοι μαζί, παρά ατομικά, ο καθένας μόνος του. Κατάλαβαν ότι είχαν πολύ καλύτερες προοπτικές μακροχρόνιας ανάπτυξης και ευημερίας αν ένωναν τις οικονομίες τους, παρά αν προσπαθούσαν να μπουν στο διεθνή ανταγωνισμό χωριστά ο καθένας. Κι ότι μπορούν να βελτιώσουν τη διεθνή τους επιρροή, αν το έκαναν όλοι μαζί από κοινού, παρά το κάθε κράτος ξεχωριστά.

Έτσι τα δημοκρατικά κράτη παρέμειναν προσηλωμένα στα εθνικά τους συμφέροντα! Απλώς άλλαξαν την ατζέντα τους για να αξιοποιήσουν τις νέες ευκαιρίες που αναδεικνύονταν και για να αντιμετωπίσουν τους νέους κινδύνους που εμφανίζονταν, σε ένα καινούργιο διεθνές περιβάλλον, πιο απαιτητικό και πιο ανταγωνιστικό.

Αλλά οι παλιές συμφορές για την ανθρωπότητα υπάρχουν ακόμα: Πόλεμοι εξακολουθούν να γίνονται και είναι πολύ αιματηροί. Και οι εμφύλιοι πόλεμοι εξακολουθούν, δυστυχώς, να βρίσκονται υψηλά στην επικαιρότητα και γίνονται αποκρουστικοί. Κοινωνίες εξακολουθούν να διαλύονται. Σύνορα εξακολουθούν να αμφισβητούνται. Ο ρατσισμός είναι εδώ! Επανεμφανίζεται με τις παλιές αποτρόπαιες όψεις του, ή παίρνει καινούργιες μορφές, εξ ίσου αποκρουστικές. Οικονομικές κρίσεις ακόμα βασανίζουν ολόκληρες περιοχές. Και κύματα προσφύγων εξακολουθούν να αποσταθεροποιούν κοινωνίες σε όλο τον κόσμο...

Τι συμβαίνει λοιπόν; Η Ιστορία επαναλαμβάνεται; Τα ίδια πράγματα, ξανά και ξανά; Δεν υπάρχει προοπτική για ένα καλύτερο κόσμο; Δεν υπάρχει ούτε ακτίνα Ελπίδας;

Αυτό που εγώ καταλαβαίνει είναι ότι ο κόσμος αλλάζει, αλλά τίποτε καλό δεν θα έλθει αυτόματα και δεν θα συμβεί από μόνο του. Ναι, υπάρχει Ελπίδα! Αλλά πρέπει να παλέψουμε γι’ αυτήν. Πρέπει να την κερδίσουμε σε κάθε βήμα. Όχι απλώς να προσευχόμαστε και να την αναμένουμε. Πρέπει να χτίσουμε ένα καινούργιο κόσμο, όχι απλώς να τον περιμένουμε να έλθει…

Μάθαμε, λοιπόν, τίποτε, στις τελευταίες δεκαετίες; Ναι, μάθαμε:

Συνειδητοποιήσαμε ότι η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση δεν πρόκειται να λύσει όλα τα προβλήματά μας από μόνη της. Πρέπει να θεμελιώσουμε ένα νέο κόσμο πάνω σε μια σειρά από βασικές αρχές, που δεν πρέπει να τις θεωρούμε ως «δεδομένες».

Πρώτα απ’ όλα, τη Δημοκρατία! Είναι πολύ παραπάνω από μια μόνο λέξη. Και βεβαίως, είναι πολύ παραπάνω από ένα σύνολο συνταγματικών κανόνων. Η δημοκρατία στηρίζεται στο σεβασμό προς το άτομο, την υπόσταση και την Ελευθερία του. Στηρίζεται ακόμα στο σεβασμό προς τη συλλογική βούληση κάθε κοινωνίας. Στηρίζεται  σε παγκόσμιες αρχές δικαιοσύνη που ισχύουν παντού και για όλους. Και σε ηθικά πρότυπα, όπως η εντιμότητα, η υπευθυνότητα και η ειλικρίνεια.

Δεύτερον η Αλληλεγγύη: Έχουμε κοινούς εχθρούς να πολεμήσουμε: Το Λαϊκισμό, τον Εξτρεμισμό, το Ρατσισμό, την Τρομοκρατία κι όλες τις μορφές της Κοινωνικής περιθωριοποίησης. Και ειδικότερα, πρέπει να δράσουμε μαζί για να υπερασπίσουμε τις μεσαίες τάξεις των κοινωνιών μας.

Από τον Αριστοτέλη ως τον Ντιντερό και τον Μαξ Βέμπερ, υπάρχει γενική συμφωνία ότι μια ισχυρή μεσαία τάξη είναι η σταθερή βάση ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τις μεσαίες τάξεις των κοινωνιών μας να σαρωθούν. Δεν μπορούμε να είμαστε καν αδιάφοροι όταν αυτό συμβαίνει στους γείτονές μας. Γιατί όταν οι μεσαίες τάξεις καταρρέουν, τα θεμέλια της δημοκρατίας υπονομεύονται. Κι αυτό μπορεί, όχι μόνο να είναι ολέθριο για μια δημοκρατία, αλλά και πολύ «μεταδοτικό» και προς όλες τις άλλες.

Τον προηγούμενο αιώνα, στις δεκαετίες του ’20 και του ’30, οι δημοκρατίες στην Ευρώπη άρχισαν να καταρρέουν η μια μετά την άλλη. Τελικά σαρώθηκαν από ένα νέο καταστροφικό πόλεμο, μετά από μια Παγκόσμια Οικονομική Κρίση. 

Τα Ευρωπαϊκά έθνη βρέθηκαν τότε παγιδευμένα σε ένα φαύλο κύκλο: απελπισίας, περισσότερου μίσους, λιγότερης εμπιστοσύνης μεταξύ τους, περισσότερης καχυποψίας ανάμεσά τους. Ξέρουμε όλοι που οδήγησε αυτό. Και δεν πρέπει να αφήσουμε κάτι παρόμοιο να επαναληφθεί και να μας καταπιεί και πάλι…  

Τρίτον, απ’ όλα τα δεινά, τρία είναι τα πιο θανάσιμα που οφείλουμε να πολεμάμε ακατάπαυστα: Ο Εξτρεμισμός, ο Ρατσισμός και η Τρομοκρατία.

Οι Δημοκρατικές κοινωνίες έχουν στα θεμέλια τους τις ατομικές ελευθερίες. Δεν μπορούν, ούτε κατά διάνοια, να λογοκρίνουν τις πεποιθήσεις ή τα συναισθήματα των ανθρώπων. 

Αλλά για τον Ρατσισμό δεν υπάρχει καμία ανοχή ! Για την Τρομοκρατία, επίσης δεν υπάρχει καμία ανοχή. Και τέλος δεν υπάρχει ανοχή για τους εξτρεμιστές που υποστηρίζουν την παραβίαση της έννομης τάξης.

Στις δημοκρατίες διώκονται οι πράξεις, όχι οι πεποιθήσεις. Και οι δημοκρατίες είναι αρκετά δυνατές, ώστε να μπορούν να πολεμούν τους εχθρούς τους, χωρίς να γίνονται ίδιες με τους εχθρούς τους. 

Ξέρουμε πως αρχίζει ο Ρατσισμός: Αρχικά, με κάποια αρνητικά στερεότυπα που διαδίδονται και επικρατούν σε βάρος κάποιας συγκεκριμένης ομάδας. Ύστερα, τα μέλη αυτή της ομάδας μπαίνουν στο στόχαστρο σαν «αποδιοπομπαίοι τράγοι» για όλα τα δεινά. Στη συνέχεια έχουμε εκτενείς διακρίσεις σε βάρος τους. Ύστερα ανοικτές διώξεις εναντίον τους. Και τέλος, ολοκαυτώματα!

Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να εξελιχθούν τα πράγματα με τόσο απεχθή τρόπο. Έχουμε υποχρέωση να σταματήσουμε το ρατσισμό πριν ξεκινήσει. Και οπωσδήποτε πριν χαθεί κάθε έλεγχος. Όλα τα είδη ρατσισμού είναι απαράδεκτα. Ο Αντι-σημιτισμός είναι εντελώς απαράδεκτος. Εξ ίσου απαράδεκτες και αδιανόητες είναι και οι γενοκτονίες κάθε είδους. Είναι το ελάχιστο που οφείλουμε στη μνήμη των θυμάτων από το Αουσβιτς και το Νταχάου: να μην επιτρέψουμε, ποτέ ξανά, τέτοια φρικτά εγκλήματα. Να μην ξαναγίνουν ποτέ. Και να μη τα ξεχάσουμε ποτέ!

Και με την ευκαιρία, σήμερα στην Ελλάδα ενισχύουμε τη σχετική μας νομοθεσία εναντίον του ρατσισμού: με σαφείς αναφορές στις Γενοκτονίες και το Ολοκαύτωμα. Τέτοιες πικρές αναμνήσεις πρέπει να χαραχθούν βαθιά στη συνείδησή μας. Κι έτσι οι κοινωνίες να μη ξεχάσουν ποτέ. Δεν είναι απλώς υποχρέωσή μας απέναντι σε εκείνους που χάθηκαν τότε. Είναι επίσης, υποχρέωσή μας κι απέναντι στη σημερινή και τις μελλοντικές γενεές, να θυμούνται κι εκείνες και να μην επιτρέψουν ποτέ την επανάληψη παρόμοιων φρικαλεοτήτων. 

Με λίγες λέξεις: Καμιά απολύτως ανοχή στο Ρατσισμό! Τόσο απλά…

Δεν υπάρχει καμία ανοχή ούτε για την Τρομοκρατία! Οι Πολίτες δεν μπορούν να ζουν με τον τρόμο. Οι Δημοκρατίες βασίζονται στην Ελευθερία. Και η δημόσια Ασφάλεια είναι απαραίτητη προϋπόθεση Ελευθερίας. Γιατί όπου κυριαρχεί ο Φόβος δεν υπάρχει Ελευθερία!

Όποιος υποστηρίζει ή υπερασπίζεται ενέργειες τρομοκρατίας, δεν τηρεί τις ευθύνες του προς τη Δημοκρατία. Πρέπει να είμαστε πολύ σαφείς σε αυτό…

Και τέλος, καμία ανοχή για την παραβίαση της έννομης τάξης.  Στη Δημοκρατία η έννομη τάξη που ισχύει για όλους. Χωρίς καμιά απολύτως εξαίρεση: Για όλους το ίδιο: Πλούσιους και φτωχούς. Ισχυρούς και απλούς πολίτες. Την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση. Όλους! Κανείς δεν βρίσκεται πάνω από το Νόμο!

Αν η δημοκρατική νομιμότητα δεν ισχύει για όλους και δεν γίνεται σεβαστή από όλους, η δημοκρατία αρχίζει να κάνει ρωγμές. Να θρυμματίζεται! Η τήρηση των νόμων δεν είναι «νομικίστικη ρουτίνα». Είναι ηθική στάση. Εκφράζει σεβασμό προς την δημοκρατική τάξη και εμπιστοσύνη στη συλλογική θέληση της κοινωνίας. Η Δημοκρατία δεν μπορεί να σταθεί χωρίς τέτοιο δημόσιο Ήθος!

Ο Σωκράτης μας δίδαξε πολλά πράγματα. Το πιο πολύτιμο απ’ όλα, είναι ίσως αυτό που μας δίδαξε με την ίδια τη ζωή του: Όταν βρισκόταν στη φυλακή, περιμένοντας την εκτέλεσή του, του προσφέρθηκε η ευκαιρία να δραπετεύσει και να γλιτώσει. Το αρνήθηκε κατηγορηματικά! Και ήπιε στωικά το κώνειο. Πέθανε μια φορά. Αλλά το παράδειγμά του έμεινε αθάνατο στην αιωνιότητα, ως θεμέλιο ήθους για τη δημοκρατία.

Κι υπάρχει ακόμα μια πρόκληση, ανάγκη και απαίτηση για το μέλλον: Ανάπτυξη! Μακροχρόνια και διατηρήσιμη Ανάπτυξη! Χωρίς αυτήν οι δημοκρατίες και οι οικονομίες της ελεύθερης αγοράς δεν θα κρατήσουν για πολύ. Ασφαλώς, για κάποιο περιορισμένο χρονικό διάστημα, μπορείς να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς δημοκρατία. Αλλά δεν μπορείς να έχεις δημοκρατία χωρίς Ανάπτυξη για πολύ καιρό, ή για πάντα. Η Ανάπτυξη είναι το εύφορο έδαφος πάνω στο οποίο ευδοκιμούν οι δημοκρατίες. Το ακριβώς αντίθετο, αναδεικνύει τους εχθρούς της δημοκρατίας...

Κυρίες και κύριοι,

Πριν από εβδομήντα χρόνια περίπου, η Ελλάδα πολέμησε με πάθος κατά του Ναζισμού. Πλήρωσε πανάκριβο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές. Χώρια τα εκατοντάδες χωριά και οι κωμοπόλεις της που καταστράφηκαν σε όλη την επικράτεια της. Μέσα σε λίγα χρόνια, 10% των Ελλήνων έχασαν τις  ζωές τους. Ήταν ένας αληθινός εφιάλτης! Και ως εφιάλτη θα το θυμόμαστε για πάντα…

 Πολύ πιο πρόσφατα, τα τελευταία χρόνια, περάσαμε μια παρατεταμένη περίοδο ύφεσης. Χτύπησε με ιδιαίτερα δριμύτητα την κοινωνία μας. Χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα τη μεσαία μας τάξη και την ευημερία της. Προκάλεσε ανεργία χωρίς προηγούμενο, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους μας. Και οδήγησε στη φτώχεια σημαντικό μέρος του πληθυσμού μας. Όλα αυτά ήταν πολύ δύσκολα για τους περισσότερους πολίτες μας. Κι υπήρξαν μια πολύ πικρή εμπειρία για όλη την κοινωνία μας.

Πριν μόλις δύο χρόνια, πολλοί έξω από την Ελλάδα προεξοφλούσαν μια κατάρρευση στη χώρα μας, αντίστοιχη με ό,τι έπαθε η Δημοκρατία της Βαϊμάρης στη Γερμανία του Μεσοπολέμου: με τον εξτρεμισμό να δυναμώνει απότομα και να συντρίβει τη φιλελεύθερη δημοκρατία. 

Τους διαψεύσαμε! Ο εξτρεμισμός κέρδισε έδαφος προσωρινά, αλλά δεν απέκτησε ποτέ δυναμική. Σήμερα ο εξτρεμισμός κάθε μορφής βλέπει τη δυναμική του να υποχωρεί .

Η κοινωνική συνοχή, αν και τραυματίστηκε, άντεξε στις πιέσεις. Η Δημοκρατία, παρά τα πλήγματα που υπέστη από λαϊκιστές κάθε είδους, στάθηκε όρθια. Η Ανάκαμψη έχει ήδη αρχίσει! Η ανοδική τάση της ανεργίας ανακόπηκε και αντιστράφηκε. Και η Ανάπτυξη πλησιάζει. Οι Έλληνες υπέμειναν αυτές τις δοκιμασίες με θάρρος και αξιοπρέπεια.

Ο αγώνας συνεχίζεται. Δεν τελειώσαμε ακόμα. Αλλά τώρα πια κερδίζουμε έδαφος. 

Είναι ένας αγώνας της Ελπίδας ενάντια στο Φόβο. Ένας αγώνας της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας ενάντια στο Λαϊκισμό και τον Εξτρεμισμό. Είναι μια σύγκρουση ανάμεσα στην Νέα Ενωμένη Ευρώπη και τα φαντάσματα από το παρελθόν. Είναι ο αγώνας της Ανθρώπινης Ελευθερίας και Αξιοπρέπειας, ενάντια στην Τυραννία.

Είναι μια σύγκρουση ως το τέλος, χωρίς συμβιβασμούς. Και η Δημοκρατία θα νικήσει!

Αλλά για να συμβεί αυτό, πρέπει να πείσουμε τους λαούς μας για τέσσερα πράγματα:

Πρώτον, ότι η Δημοκρατία δεν είναι προνομιακός χώρος για ακρότητες και εξτρεμιστές. Είναι εγγύηση Ελευθερίας, Δικαιοσύνης και Κοινωνικής συνοχής.

Δεύτερον, ότι η Δημοκρατία δεν είναι προνομιακός χώρος για λαϊκιστές καιροσκόπους. Είναι ο χώρος όπου οι ελεύθεροι πολίτες εξασκούν το δημοκρατικό ήθος τους.

Τρίτον, ότι η Δημοκρατία δεν είναι το θερμοκήπιο της φτωχοποίησης. Είναι αντίθετο το εφαλτήριο της Ανάπτυξης και της ευημερίας.

Και τέλος, ότι οι μεταρρυθμίσεις κρατάνε τη δημοκρατία ζωντανή και την οικονομία λειτουργική. Οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι «συμφορά» για το λαό, αλλά «σωτηρία» για την κοινωνία.

Τέσσερις λέξεις συνοψίζουν, λοιπόν, την ατζέντα μας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στο μέλλον :

Ελευθερία, Δικαιοσύνη, Κοινωνική συνοχή και μεταρρυθμίσεις που φέρνουν ανάπτυξη!

Ή για να το πω διαφορετικά: Οι δημοκρατίες, με αλληλεγγύη μεταξύ μας,  πολεμάνε ενωμένες ενάντια στο εξτρεμισμό, ενάντια στο ρατσισμό,  ενάντια στην τρομοκρατία, ενάντια στη στασιμότητα και την ύφεση.  

Δεν μπορούμε να διαλέξουμε κάποιους από αυτούς τους «εχθρούς»…

Είμαστε υποχρεωμένοι να τους πολεμήσουμε όλους!

Και δεν μπορούμε να τους πολεμήσουμε χωριστά.

Μπορούμε να τους νικήσουμε μόνον όλοι μαζί!

Αυτός είναι και ο «οδικός μας χάρτης» στο μέλλον.

Δεν είναι εύκολο. Πρέπει να πολεμήσουμε σε  κάθε βήμα.

Και μπορούμε να νικήσουμε.

Όλα αυτά δεν βρίσκονται στο μέλλον. Ήδη συμβαίνουν!

Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο μέσον αυτής της μάχης.

Ήδη κερδίζουμε έδαφος! Κι ως το τέλος θα νικήσουμε!

Σας ευχαριστώ