Χαιρετισμός του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, στη Διάσκεψη για την Υγεία

Κυρίες και κύριοι,

Να ευχαριστήσω το Μακαριότατο για αυτήν την τοποθέτησή του και ιδιαίτερα για το σημείο εκείνο στο οποίο αναφέρθηκε για την Προνοιακή Δράση της Εκκλησίας, που παίζει, πράγματι, ένα τεράστιο ρόλο σήμερα στην Ελλάδα και που επιβεβαιώνει τον πολυσήμαντο ρόλο της Εκκλησίας στον Τόπο μας.

Σας ευχαριστούμε από καρδιάς για αυτά που κάνετε για τους ανήμπορους ιδιαίτερα και για εκείνους που έχουν πραγματική ανάγκη. 

Η υγεία ως δημόσιο αγαθό είναι προϋπόθεση ανάπτυξης, αλλά και κρίσιμη προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής.

Για την κυβέρνησή μας σήμερα είναι κυρίαρχη προτεραιότητα.

Η μεταρρύθμιση στην Υγεία δεν γίνεται κυρίως για οικονομικούς λόγους.

Πρέπει, ασφαλώς, να μειώσουμε τη σπατάλη. Και υπήρχε τεράστια σπατάλη…

Πρέπει, ασφαλώς, να προχωρήσει ο δημοσιονομικός εξορθολογισμός, για να πάψει η χώρα να παραλύει από τα ελλείμματα…

Αλλά ο πρωταρχικός στόχος μας στην Υγεία είναι να προσφέρονται στον Έλληνα πολίτη όλες οι βασικές υπηρεσίες υγείας, στην περίθαλψη, στη διάγνωση, στο φάρμακο, στη θεραπεία και στην αποκατάσταση. Και να έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες δημόσιας υγείας όλοι οι πολίτες.

Δεν είναι μόνο το πόσα δίνουμε ως κοινωνία για την υγεία και ως κράτος για τη δημόσια υγεία. Είναι πόσο τόπο πιάνουν αυτά που δίνουμε. Πόσο επαρκείς είναι οι υπηρεσίες που προσφέρουμε. Πόσο ποιοτικές για τον καθένα. Και πόσο προσβάσιμες σε όλους. Να ξεκινήσω, λοιπόν από κάποιες πικρές αλήθειες.

Το σύστημα υγείας είχε σοβαρές στρεβλώσεις. Που είχαν εμπεδωθεί και ριζώσει επί δεκαετίες. Κι αποτελούσαν πια, αληθινά παράδοξα:

-- Από τη μία συμπεριλαμβανόμασταν στις χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ, και ταυτόχρονα υποχωρούσαν οι δείκτες υγείας του Ελληνικού πληθυσμού, ενώ τα νοικοκυριά αναγκάζονταν να βάζουν όλο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη.

--Διαθέτουμε ένα από τα πιο εκτεταμένα δίκτυα μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στον κόσμο και από την άλλη όλοι πηγαίνουν με το παραμικρό στα νοσοκομεία.

--Από τη μια διαθέτουμε τους περισσότερες αναλογικά με το πληθυσμό μας γιατρούς στις χώρες του ΟΟΣΑ - και μάλιστα ειδικευμένους σε άλλες ειδικότητες εκτός της Γενικής Ιατρικής – αλλά μεγάλο μέρος του πληθυσμού περιμένει ακόμα και αρκετούς μήνες προκειμένου να επισκεφτεί έναν γιατρό.

--Από τη μια πραγματοποιούνται στη χώρα μας πιο πολλές κατά κεφαλήν μαγνητικές και αξονικές τομογραφίες από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ - περισσότερες ακόμη και από την Αμερική -και ταυτόχρονα οι Ελληνίδες έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα διενέργειας απλών βασικών προληπτικών εξετάσεων, όπως η μαστογραφία και το τεστ ΠΑΠ.

Είχαμε, λοιπόν, ένα σύστημα υγείας επαρκές από πλευράς ποσοτικών δεικτών, αλλά γεμάτο στρεβλώσεις από πλευράς ποιοτικής και ουσιαστικής επάρκειας.

Αυτό χρειαζόταν ουσιαστική, σε βάθος, να την πω σαρωτική μεταρρύθμιση.

Και γι’ αυτό τολμάμε τη μεταρρύθμιση. Θα την κάνουμε.

Προχωρήσαμε λοιπόν, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Διεθνείς Οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, του οποίου η υπεύθυνη Πρόεδρος είναι εδώ και μας τιμά με την παρουσία της, στη συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου μεταρρυθμιστικού προγράμματος, του «Υγεία εν Δράσει» - «Health in Action».  Και η αλληλεγγύη των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την  υποστήριξη της Task Force και του Υπουργείου Υγείας της Γερμανίας, εκφράζεται ήδη με τη μεταφορά τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών, απ’ ό,τι πιο επιτυχημένο και λειτουργικό υπάρχει διεθνώς. Φυσικά λαμβάνοντας υπόψη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας μας.

Και βέβαια με την αποφασιστική συμμετοχή και στήριξη του Ελληνικού επιστημονικού προσωπικού:  Περισσότεροι από 250  Έλληνες γιατροί, επαγγελματίες υγείας, ακαδημαϊκοί, οικονομολόγοι υγείας, στελέχη του Υπουργείου Υγείας αλλά και άλλων συναρμόδιων σε επιμέρους θέματα Υπουργείων, εργάστηκαν για περισσότερο από ένα χρόνο προκειμένου να φτάσουμε εδώ. Και για αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω, όχι μόνο τον Άδωνι Γεωργιάδη, αλλά και τον προηγούμενο υπουργό Υγείας, τον Ανδρέα Λυκουρέντζο, επί της εποχής του οποίου ξεκίνησε αυτή η διαδικασία.

Η μεταρρύθμιση στην Υγεία γίνεται τώρα. Έπρεπε να είχε γίνει από χρόνια. Επαναλαμβάνω, δεν γίνεται για δημοσιονομικούς λόγους, δεν γίνεται γιατί την «επέβαλε το Μνημόνιο», γίνεται γιατί την επέβαλε το δημόσιο συμφέρον, η ανάγκη προσφοράς πραγματικών υπηρεσιών στον Έλληνα πολίτη, και η ανάγκη οι υπηρεσίες αυτές να είναι προσβάσιμες από όλους.

Το 1983 ιδρύθηκε το ΕΣΥ! Το 2013 επανιδρύουμε το ΕΣΥ.

Ο γίγαντας με τα πήλινα πόδια πρέπει να πατήσει, επιτέλους, πάνω σε στέρεες βάσεις.

Για αυτά όλα θα σας μιλήσουν άλλοι πολύ πιο αρμόδιοι από μένα. Εγώ θα σταθώ μόνο σε ένα παράδειγμα: της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας!

Που είναι αν θέλετε και ο «ελλείπον κρίκος» της αλυσίδας.

Το μεγάλο «ζητούμενο» εδώ και χρόνια.

Πριν από 35 χρόνια η διεθνής επιστημονική κοινότητα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναγνώρισαν την επιτακτική ανάγκη αναπροσανατολισμού όλων των συστημάτων υγείας προς την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Πριν, παρακαλώ, 35 χρόνια!

Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν σε αυτή τη χώρα πάρα πολλές προσπάθειες. Τουλάχιστον για τις αστικές περιοχές χωρίς μεγάλες επιτυχίες. Αποτέλεσμα: να πηγαίνουν οι πάντες και για κάθε λόγο στα νοσοκομεία. Να μην είναι προσβάσιμες βασικές υπηρεσίες εκεί που δεν υπάρχουν κοντά μεγάλα νοσοκομεία. Και να μπλοκάρουν μόνιμα τα νοσοκομεία εκεί που υπάρχουν. Να περνάει όλος ο φόρτος εργασίας,  δηλαδή από τις μεγάλες νοσηλευτικές μονάδες.

Τι σημαίνει αυτή η επανάσταση που φτιάχνουμε με ένα σύγχρονο δίκτυο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας;

-- Σημαίνει μεγάλη αποκέντρωση για την προσφορά υπηρεσιών υγείας και άμεση προσβασιμότητα από τον πολίτη.

- Ποιότητα και συνέχεια στη φροντίδα – ώστε να αποτελούν πρώτη επιλογή ακόμη και στις αστικές περιοχές.

- Κάθε πολίτης να έχει το γιατρό του όσο, πιο κοντά γίνεται στο σπίτι του τη στιγμή που τον έχει ανάγκη.

- Ο οικογενειακός ιατρός, σε συνεργασία με τον κοινοτικό νοσηλευτή, και άλλους επαγγελματίες υγείας να παρέχουν ολοκληρωμένη φροντίδα, κατ’ οίκον φροντίδα και να διασφαλίζουν τη διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες όπως για παράδειγμα υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

- Οικονομικά προσιτές υπηρεσίες σε όλους και

- 24ωρη κάλυψη για έκτακτα περιστατικά, έγκαιρη αντιμετώπιση για μη επείγουσες περιπτώσεις και συνέχεια της φροντίδας για χρόνιες παθήσεις

Έτσι και τα νοσοκομεία θα αποσυμφορηθούν, ώστε να κάνουν αυτό που είναι κυρίως η δουλειά τους: να προσφέρουν περίθαλψη και θεραπεία στις πιο σοβαρές περιπτώσεις.

Δεν μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε δυσανάλογα μεγάλο αριθμό νοσοκομείων που είναι μόνιμα, επαναλαμβάνω, μπλοκαρισμένα. Δεν μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε πολύ άνω του μέσου όρου γιατρούς κατά κεφαλήν, αλλά οι γιατροί αυτοί να μην είναι εύκολα προσβάσιμοι.

Αυτός ο βασικός, επομένως, εξορθολογισμός που ξεκίνησε σε όλο τον κόσμο εδώ και 35 χρόνια, που εξελίχθηκε με επιτυχία στις περισσότερες χώρες, που επιχειρήθηκε τόσες φορές, αλλά δεν προχώρησε στην Ελλάδα, είναι καιρός να γίνει κι εδώ!

Αλλά ασφαλώς δεν είναι μόνο η Πρωτοβάθμια Υγεία.

Το μεταρρυθμιστικό μας πρόγραμμα έχει επτά βασικούς άξονες:

1. Στρατηγικό σχεδιασμό, ώστε να χρησιμοποιούνται οι πόροι του ΕΣΥ με τον καλύτερο τρόπο. Να εντοπίζουμε κάθε φορά τι «πονάει» και να το φτιάχνουμε. Και να ελέγχουμε, αν οι παρεμβάσεις είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Χωρίς σχεδιασμό, προγραμματισμό και έλεγχο, οπουδήποτε, τίποτε δεν πρόκειται να προχωρήσει.  

2          Εκσυγχρονισμό της διοίκησης και εξορθολογισμό της οικονομικής διαχείρισης των Νοσοκομείων.

3         Ολοκλήρωση συστημάτων ηλεκτρονικής υγείας. Εδώ θα στηριχθούμε στο εξαιρετικό υπόδειγμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης που λειτουργεί καθολικά τα τελευταία δύο χρόνια στη χώρα.

4         Ανάπτυξη ενός σύγχρονου, διαφανούς και αξιόπιστου συστήματος τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων

5         Αποτελεσματική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού

6         Εξορθολογισμό στην κοστολόγηση των νοσοκομειακών παροχών με την ανάπτυξη ενός σύγχρονου και δοκιμασμένου συστήματος Ομοειδών Διαγνωστικών Ομάδων.

7         Αντιμετώπιση θεμάτων δημόσιας υγείας πιο έγκαιρα και πιο αποτελεσματικά. Να δώσουμε όλο και μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη για όλο τον ελληνικό πληθυσμό.  Ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τους μείζονες παράγοντες κινδύνου. Κι ώστε να εφαρμοστεί, επί τέλους, ένα εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για επιλεγμένα νοσήματα.

Και τέλος: Η αντιμετώπιση των προβλημάτων των ανασφάλιστων Ελλήνων από πλευράς υγείας. Αυτό έχει οξυνθεί, όπως όλοι ξέρουμε, από τη μακροχρόνια ύφεση και αποτελεί μια κρίσιμη προτεραιότητα της κυβέρνησής μας.

Έτσι λοιπόν, υπό την εποπτεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και με τη συμμετοχή κορυφαίων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, ολοκληρώνεται τις επόμενες μέρες η σχετική προεργασία, αναλύονται οι εναλλακτικές προτάσεις πολιτικής και ανοίγει ο δρόμος για τις τελικές αποφάσεις με στόχο την καθολική κάλυψη υγείας των πολιτών!

Άλλωστε, το πρώτο βήμα έγινε ήδη: με την εισαγωγή του προγράμματος «εισιτήριο υγείας» (health voucher). Επιπλέον αναπτύσσεται ένα δίχτυ ασφαλείας της υγείας για τους Έλληνες πολίτες, το οποίο θα εξασφαλίζει πρόσβαση σε μία δέσμη στοιχειωδών υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Αυτή είναι η στόχευσή μας.

Με τις σκέψεις αυτές θα ήθελα να σας ευχαριστήσω, να καλωσορίσω στη σημερινή Διάσκεψη με θέμα το Ελληνικό Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα, μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με το Περιφερειακό Γραφείο για την Ευρώπη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Και προσοχή, να πω μόνο: Δεν είμαστε πια στα σχέδια. Δεν είμαστε στα λόγια. Ήδη προχωρούμε στην υλοποίηση μακροπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας. Περιμένουμε με ενδιαφέρον το διάλογο ουσίας που θα προχωρήσει. Και σε στρατηγικό και σε πολιτικό και σε τεχνικό επίπεδο. Αφορά τα άμεσα βήματα. Αλλά και το σχεδιασμό για τα επόμενα στάδια, σε ένα μακροχρόνιο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που θα ολοκληρωθεί ως το 2020.

Να θυμάστε ένα πράγμα: Σε όλα τα άλλα μπορεί να διαφωνούμε. Αλλά στο θέμα της δημόσιας υγείας είμαστε όλοι από την ίδια πλευρά. Επιδιώκουμε τον ίδιο στόχο.

Δεν έχουμε κανένα πρόσχημα για κομματικές έριδες. Δεν έχουμε κανένα άλλοθι για λαϊκιστικά πυροτεχνήματα. Όπως δεν έχουμε και  κανένα δικαίωμα να χάνουμε χρόνο…

Έχουμε υποχρέωση να πετύχουμε. Κι αυτό θα κάνουμε...

 Σας ευχαριστώ πάρα πολύ