Ένας μεγάλος Ευρωπαίος, αφοσιωμένος στις αξίες της Χριστιανοδημοκρατίας, κάνει, με το σύντομο βιβλίο του, δύο πράγματα:
-- Μια σύντομη καταγραφή της σταδιοδρομίας του. Μιας ζωής αφιερωμένης στα πολιτικά πιστεύω του. Μιας ζωής που δείχνει δύο ξεχωριστές αρετές για κάθε πολιτικό: Ξέρει να δίνει μάχες. Και ξέρει να ενώνει.
Δίνει μάχες και αποτολμά συγκρούσεις, γι’ αυτά που πιστεύει. Όμως δεν πηγαίνει στη «μάχη» με τα αυτιά κλειστά. Πηγαίνει έτοιμος να ακούσει το αντίθετο επιχείρημα και να ενσωματώσει ό,τι είναι σύμφωνο με τους στόχους του.
Γι’ αυτό και ξέρει να ενώνει. Και γι’ αυτό έχει αποσπάσει τη βαθιά εκτίμηση ακόμα και ανθρώπων που συχνά βρέθηκαν απέναντί του.
-- Από την άλλη πλευρά, το βιβλίο του είναι μια σύντομη, αλλά πολύ πυκνή και λεπτομερειακή, καταγραφή όλης της πορείας της Ευρώπης προς την Ένωση. Όπου διαχωρίζει το σημαντικό και το διαχρονικό, από τις ασήμαντες και εφήμερες λεπτομέρειες.
Και γι’ αυτό, η προσωπική του εμπειρία είναι πολύτιμη σπουδή για όλα όσα έγιναν. Για όσα δεν έγιναν. Και για όσα μένουν να γίνουν.
Για τις επιτυχίες, αλλά και για τις καθυστερήσεις στην Οικοδόμηση της Ενωμένης Ευρώπης.
Για τα μεγάλα επιτεύγματα που σημάδεψαν την Ιστορία της.
Αλλά και για τους κινδύνους που την απειλούν από δω και μπρος.
Το πρώτο σημαντικό στοιχείο στο βιβλίο του Γουίλφριντ Μαρτένς είναι ότι φωτίζει τη μεγάλη συμβολή των αξιών της Χριστιανοδημοκρατίας - και της Κεντροδεξιάς γενικότερα - στην επίτευξη της Ενωμένης Ευρώπης.
Χωρίς να μειώνει τη συμβολή άλλων ιδεολογικών ομάδων, δίνει έμφαση στο δικό μας ιδεολογικό οπλοστάσιο και την επιρροή που ασκήσαμε. Χωρίς την οποία το οικοδόμημα της Ευρώπης δεν θα υπήρχε σήμερα. Και δεν θα ήταν αυτό που είναι.
Εμείς, όμως, διαβάζουμε και κάτι άλλο στις γραμμές του βιβλίου του: Τη μεγάλη συμβολή του ίδιου του Martens στην οικοδόμηση του ΕΛΚ, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Το ανέδειξε σε, αδιαμφισβήτητη πια, πρώτη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο. Και σε κυρίαρχη δύναμη σε όλη την Ευρώπη, αφού εκλέγει 13 Πρωθυπουργούς ή αρχηγούς κρατών, τους περισσότερους από κάθε άλλη πολιτική ευρω-ομάδα. Ενώ και αρκετοί ακόμα ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται πολύ κοντά στις θέσεις του ΕΛΚ.
Αυτό σήμερα το θεωρούμε πια «δεδομένο».
Αλλά πριν λίγα μόνο χρόνια, θωρούνταν εξαιρετικά «απόμακρο» ζητούμενο...
Και κάτι ακόμα: από την αρχή ως το τέλος, το έργο του Γουίλφριντ Μαρτένς δίνει μεγάλη έμφαση στα ιδανικά και την κλίμακα αξιών μιας Πολιτικής. Δεν μπορεί να φανταστεί μια πολιτική δύναμη εξουσίας χωρίς ιδέες που να κυριαρχούν. Η πολιτική κυριαρχία μέσα στη Δημοκρατία είναι αλληλένδετη με την ηγεμονία στο χώρο των ιδεών.
Αυτή τη σημασία της ιδεολογικής «ηγεμονίας» στην Πολιτική, ο Μαρτένς την έχει αντιληφθεί πλήρως. Για την κυριαρχία των Κεντροδεξιών ιδεών στην Ευρώπη, έχει αφιερώσει τη ζωή του. Φαίνεται στο βιβλίο του και ομολογείται σε κάθε κρίσιμο σημείο της «αφήγησής» του.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι κάποια στιγμή έγιναν της μόδας κάποιες αντιλήψεις που υποστήριζαν τον «ιδεολογικό αφοπλισμό» της παράταξής μας:
Ότι, τάχα, δεν χρειάζονται οι ιδέες μας. Αρκεί να πλησιάζουμε το «μέσον όρο» των εκάστοτε «δημοφιλών» απόψεων…
Ότι τάχα, δεν χρειάζεται να πολιτευόμαστε με αρχές και αξίες. Αρκεί να παρακολουθούμε τις εκάστοτε δημοσκοπήσεις.
Ότι δήθεν, δεν χρειάζεται να αφουγκραζόμαστε την κοινωνία και να έχουμε ανοικτό διάλογο μαζί της. Αρκεί να μετράμε την επιρροή μας σε σφυγμομετρήσεις.
Ότι ακόμα, δεν χρειάζεται να κυβερνάμε με μεγάλα προτάγματα. Αρκεί να διαχειριζόμαστε την καθημερινότητα με επικοινωνιακά τεχνάσματα.
Όλα αυτά κάποτε εμφανίστηκαν στην Ελλάδα ως «επιτομή» των σύγχρονων ευρωπαϊκών τάσεων. Είναι αρκετό να ξεφυλλίσει κανείς την «Οδύσσεια» της Κεντροδεξιάς στην Ευρώπη, όπως την αφηγείται ο Γουίλφριντ Μαρτένς, για να αντιληφθεί ότι ουδέποτε κυριάρχησαν στην Ευρώπη. Ούτε στο χώρο της Κεντροδεξιάς, ούτε στο χώρο της Κεντροαριστεράς.
Κι ότι σε κάθε φάση της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, και οι δύο μεγάλοι πολιτικοί πόλοι της Ευρώπης, έδιναν τη μάχη να περάσουν το δικό τους όραμα και τις δικές τους αξίες στους ευρωπαϊκούς λαούς. Η Ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά κέρδισε τη μάχη των ιδεών. Την κέρδισε επειδή την έδωσε. Όχι επειδή αφοπλίστηκε ιδεολογικά.
Υπάρχει κι ένα κεφάλαιο στο βιβλίο του Μαρτένς, το οποίο δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο από κανένα Ευρωπαίο και δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο κανένα Έλληνα: Είναι το κεφάλαιο που αναφέρεται σε μια από τις πιο δύσκολες καμπές της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ανάμεσα στην Ενοποίηση της Γερμανίας και την υπογραφή της Πολιτικής και Νομισματικής Ένωσης. Που ήταν, δυστυχώς, περισσότερο Νομισματική και λιγότερο Πολιτική.
Το κεφάλαιο αυτό, λοιπόν, έχει ένα τίτλο ποιητικό, που δεν μεταφράζεται εύκολα: O Hellenic Shore Where Our Fathers Dwell .
Είναι στίχος από ποίημα του Φλαμανδού ποιητή Anton Van Wilederode , του 1947. Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτει ένα ολόκληρο απόσπασμα γεμάτο θαυμασμό κι ευγνωμοσύνη για το Ελληνικό πνεύμα.
Μια απόπειρα μετάφρασης θα είχε ως εξής:
«Ω Ελληνική ακτή όπου κατοικούσαν οι Πατέρες μας,
Τα ευρύχωρα δώματα από το παλάτι όπου γεννήθηκε η Σοφία μας
Για τη συμβολή σου μιλάνε όλα τα έθνη…
πάνω στους λόφους σου για πρώτη φορά πήραμε την ευλογία,
Κάτω από τους ουρανούς σου γεννήθηκε το Πνεύμα της Ευρώπης,
Κι ολούθε τριγύρω, οι θάλασσές σου μουρμουρίζουν και σαλπίζουν ακατάπαυστα,
σαν αυλοί σε γιορτή».
Στο ίδιο κεφάλαιο, ο συγγραφέας αποδίδει τιμές στο Μεγάλο Έλληνα Διαφωτιστή Ρήγα Βελεστινλή. Τον θεωρεί θεμελιωτή, όχι μόνο της αναγέννησης της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και του σύγχρονου Ευρωπαϊκού ιδεώδους! Το λέει ανοικτά, καθαρά και απερίφραστα: ότι το όνειρο του Ρήγα για μια Ομοσπονδία των Βαλκανικών λαών, είναι ακριβώς το πρότυπο από το οποίο εμπνέεται σήμερα το όραμα της Ένωσης των Ευρωπαϊκών λαών.
Μια Ένωση λαών, όχι ισοπέδωση λαών.
Μια Ένωση με Ελευθερία και Δημοκρατία. Χωρίς καταναγκασμούς. Χωρίς ισοπεδωτικές λογικές.
Μια Ένωση που μοιράζει ευκαιρίες σε όλους, και πολιτεύεται με κίνητρο να αλλάξει το μέλλον, όχι να τιμωρήσει το παρελθόν.
Το βιβλίο του Μαρτένς κυκλοφόρησε δεν έχει καιρό που κυκλοφόρησε. Αλλά από τότε έγιναν πολλά…
Η Ελλάδα βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα, που σαρώνει τώρα ολόκληρη την Ευρώπη. Διέπραξε σφάλματα, αναμφίβολα. Σφάλματα κατά του εαυτού της, πρωτίστως. Και υπέστη ισοπεδωτική κριτική από κάποιους εταίρους της. Και από πολλά Μέσα Ενημέρωσης. Κριτική άδικη κατά κανόνα…
Παρ’ όλα αυτά, οι κρίσεις είναι εφήμερες. Έρχονται και παρέρχονται.
Αλλά η ακτινοβολία των ιδεών, των αξιών και των προτύπων είναι διαχρονική και καθοριστική για τους λαούς και τις κοινωνίες.
Η ακτινοβολία του Ελληνικού πνεύματος και η συμβολή του στο Ευρωπαϊκό ιδεώδες θα εξακολουθεί να παραμένει καθοριστική, όσο υπάρχουν καθαρά μυαλά και πολιτικά αναστήματα, όπως ο Γουίλφριντ Μαρτένς να το επισημαίνουν, να το προβάλλουν και να εμπνέονται απ’ αυτό.
Μας περιμένει πολύ δουλειά.
Η Ευρώπη της Ενότητας και της Αλληλεγγύης πρέπει να νικήσει την Ευρώπη της αμοιβαίας καχυποψίας.
Η Πολιτική ενοποίηση πρέπει να κυριαρχήσει των οικονομικών διαχωρισμών σε «ζώνες διαφορετικών ταχυτήτων».
Υπάρχουν πολλές δικαιολογίες και πολλοί τρόποι για να διχαστεί η Ευρώπη. Αλλά υπάρχει μόνο ένας τρόπος να ενωθεί: Περισσότερη υπευθυνότητα απ’ όλους, και περισσότερη αλληλεγγύη σε όλους.
Η κρίση δεν είναι μόνο ελληνική, πια. Αγγίζει όλο και περισσότερες χώρες. Κι αγγίζει ήδη την καρδιά της Ευρώπης.
Όμως υπάρχουν κρίσεις που σκοτώνουν. Και υπάρχουν κρίσεις που δυναμώνουν…
Υπάρχουν κρίσεις που δείχνουν τα αδιέξοδα μιας ολόκληρης πορείας. Και υπάρχουν κρίσεις που φωτίζουν τις διεξόδους για να βγούμε δυνατότεροι.
Σε τέτοιες δύσκολες στιγμές, χρειάζονται θαρραλέα πνεύματα, όπως αυτό του Γουίλφριντ Μαρτένς…
Γιατί εμπνέεται από διαχρονικά ιδανικά – Ελληνικά και όχι μόνο Ελληνικά.
Και ατενίζει το «ανάγλυφο» της Ιστορίας, πέρα από τις σημερινές δυσκολίες, πέρα από την πρόσκαιρη κρίση, πέρα από τους «λόφους», στον ορίζοντα του μέλλοντος...
Και στα μονοπάτια που οδηγούν έξω από το βάλτωμα των ευρωπαϊκών θεσμών, πέρα από τη μιζέρια της αμοιβαίας καχυποψίας: Στην Ευρώπη των λαών, της Αλληλεγγύης, της αμοιβαίας ενδυνάμωσης, της Ανάπτυξης και της Ευημερίας.
Τίτλος του βιβλίου του Γουίλφριντ Μαρτένς είναι
Ευρώπη: Παλεύω, ξεπερνώ…
Τι σύμπτωση! Και σύνθημα των Ελλήνων είναι κάτι αντίστοιχο σήμερα:
Ελλάδα: παλεύω, ξεπερνώ.
Αυτό μας κράτησε όρθιους σε όλες τις δύσκολες στιγμές της Ιστορίας μας!
Το γνωρίζουν οι φίλοι μας.
Και καλύτερα απ’ όλους, ίσως, το γνωρίζει πλέον ο φίλος μας και φίλος όλων των Ελλήνων, Γουίλφριντ Μαρτένς.
Σας ευχαριστώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.