Ομιλία του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά στην Τελετή Λήξης της Ελληνικής Προεδρίας στο Ζάππειο Μέγαρο

Μακαριώτατε, Φίλες και φίλοι,

Ολοκληρώνεται σήμερα η πέμπτη Ελληνική Προεδρία στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια σημαδιακή Προεδρία. Σε μια σημαδιακή εποχή:

Πριν δύο χρόνια, λίγοι ήταν εκείνοι οι οποίοι θα πίστευαν ότι απόψε θα βρισκόμασταν εδώ.  Κάποιοι προεξοφλούσαν και την αναγκαστική έξοδο της χώρα μας από την ευρωζώνη. Την ίδια εποχή πολλοί θεωρούσαν ότι και η ίδια η Ευρωζώνη δεν θα τα καταφέρει. Κάποιοι στοιχημάτιζαν στη διάλυσή της. Πριν έξι μήνες μόλις, κάποιοι προεξοφλούσαν ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ασκήσει την επόμενη εξάμηνη Προεδρία της...

Τους διαψεύσαμε όλους! Όχι ως πρόσωπα, ούτε ως κόμματα.

Τους διαψεύσαμε ως Ελλάδα, όταν πετύχαμε τη δημοσιονομική εξυγίανση σταθεροποιήσαμε τη θέση της χώρας στο ευρώ, εφαρμόσαμε μεταρρυθμίσεις που έχουν εφαρμοστεί παντού στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο, βγήκαμε, όπως ανέφερε ο κ. Βενιζέλος, ήδη στις αγορές και τώρα βγαίνουμε, επιτέλους, από τη μακροχρόνια ύφεση.

Τους διαψεύδουμε, όμως, και ως Ευρώπη, γιατί είδαμε τι πάει στραβά στην Ευρώπη και το βελτιώνουμε. Και τώρα πια κανείς δεν μιλάει ούτε για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ούτε για την κρίση της ίδιας της Ευρωζώνης. 

Οφείλω να πω ότι τους διαψεύσαμε και ως Ελληνική Προεδρία: Στο συντομότερο χρόνο - σε τέσσερις μήνες πραγματικά, αντί για έξι, λόγω ευρωεκλογών - ολοκληρώσαμε 67 κρίσιμες νομοθετικές πρωτοβουλίες και επιτύχαμε αρχική συναίνεση σε ακόμα 15 σημαντικές νομοθετικές παρεμβάσεις. Κι όλα αυτά με έναν εξαιρετικά, χαμηλό, λιτό προϋπολογισμό. Από τον οποίο- ας γνωρίζετε- τελικά δεν χρησιμοποιήσαμε ούτε το 40%!

Πήγαμε κατευθείαν στην ουσία της Πολιτικής. Και στην καρδιά των προβλημάτων. Με πίστη στο ιδεώδες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εμπιστοσύνη στους θεσμούς, που όλες αυτές τις δεκαετίες  και με τη δική μας συμμετοχή έχουν δημιουργηθεί και προωθήσαμε έτσι τις μεγάλες προτεραιότητες που είχαν αναδειχθεί, αλλά και εκείνες που έθεσε εξ αρχής η Ελληνική Προεδρία. Είχαμε από την πρώτη στιγμή τη συμπαράσταση των εταίρων μας. Και αποσπάσαμε στο τέλος, πράγματι, τα πιο θερμά συγχαρητήριά τους για μια απόλυτα επιτυχημένη Ελληνική Προεδρία…

             Ένας σύντομος απολογισμός για μένα είναι ο εξής:

Πρώτα απ’ όλα ενισχύσαμε την εμβάθυνση της ΟΝΕ! Με προτεραιότητα την Τραπεζική Ένωση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι κατασκευαστικές αδυναμίες του ευρώ. Αυτές που αναδείχθηκαν από την κρίση. Και προωθήσαμε ουσιαστικά τη δημιουργία μιας Τραπεζικής Ένωσης  που παραμερίζει τις εσωτερικές ανισότητες, που εγγυάται τις καταθέσεις όλων των Ευρωπαίων και τις ίσες δυνατότητες πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης για όλες τις επιχειρήσεις. Από το ένα άκρο της Ευρώπης μέχρι το άλλο...

Πολεμήσαμε την οικονομική στασιμότητα και την ύφεση. Με προτεραιότητα την αντιμετώπιση της ανεργίας. Προωθήσαμε σε νομοθετικό επίπεδο, εκείνες τις παρεμβάσεις που διασφαλίζουν έγκαιρη και σταθερή χρηματοδότηση των Ευρωπαϊκών πολιτικών. Επιδιώξαμε την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Δώσαμε έμφαση στην ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς και κυρίως στη σύνδεση της καινοτομίας με τις επενδύσεις. Κυρίως, όμως, η Ελληνική Προεδρία ανέδειξε την ανάπτυξη και την απασχόληση ως κορυφαίο πολιτικό ζητούμενο σήμερα στην Ευρώπη.  Όχι μόνο για την Ελλάδα, για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Επίσης, για πρώτη φορά και με τον πιο επίσημο τρόπο, αναδείξαμε την προστασία των Ευρωπαϊκών συνόρων και την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Με ανθρωπιστικούς όρους πάντα, αλλά το αναδείξαμε ως αυτό που πραγματικά είναι: δηλαδή ως ζήτημα ασφαλείας για το σύνολο της Ευρώπης! Και θα έλεγα κορυφαίο επίτευγμα της Προεδρίας ήταν ο καθορισμός των Κατευθυντήριων Γραμμών για τον νομοθετικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (αυτό που ονομάζεται Post-Stockholm). Ώστε να  εξειδικεύεται έτσι πρακτικά η αρχή της αλληλεγγύης στους τομείς του ασύλου καθώς και της διαχείρισης των συνόρων και των μεταναστευτικών ροών.

Και ένα από τα θέματα που συζητήσαμε σήμερα τόσο με τον Αντιπρόεδρο όσο και με τους αρμοδίους υπουργούς ήταν ακριβώς αυτό το ζήτημα και ότι δυστυχώς σε ολόκληρη την περιοχή μας επίκειται αφύσικα μεγάλη αύξηση αυτών των μεταναστευτικών ροών, λόγω της αστάθειας της πολιτικής και της οικονομικής, που επικρατεί στη γύρω περιοχή μας, δυστυχώς. Θα έλεγα πλέον ότι η μετανάστευση εντάσσεται ως αναπόσπαστο τμήμα της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γίνεται μέρος της συνεργασίας με τρίτες χώρες, μέσω της αρχής της «θετικής αιρεσιμότητας». Που σημαίνει πως όταν τρίτες χώρες θα λαμβάνουν, θα παίρνουν βοήθεια από την Ευρώπη, ταυτόχρονα θα αποδέχονται των επαναπατρισμό των πολιτών τους που έχουν φτάσει παράνομα σε Ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι ανοίγει ο δρόμος, για πολιτικές επιστροφής των παράνομων μεταναστών. Κι αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά με αποτελεσματικό τρόπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δε θα μπω στα λεπτομερέστερα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Τα ανέφερε ο κ. Αντιπρόεδρος. Αλλά οφείλω να πω ότι η Ελληνική Προεδρία ανέδειξε και τις Θαλάσσιες πολιτικές ως μια ξεχωριστή προτεραιότητα. Βεβαίως αυτό υπαγορεύτηκε και από το Εθνικό μας συμφέρον, καθώς η Ελλάδα κατέχει σημαντικότατη θέση στην παγκόσμια ναυτιλία και διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με θαλάσσια σύνορα που ταυτίζονται με τα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όμως υπάρχουν και πολλά κίνητρα πέραν από το Εθνικό μας συμφέρον: Πεποίθησή μας είναι ότι οι θαλάσσιες πολιτικές έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για το σύνολο των λαών της Ευρώπης! Και τεράστια αναπτυξιακά οφέλη γενικότερα για την ήπειρό μας. Για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλά και για την προάσπιση της ασφάλειας των Ευρωπαίων πολιτών.

             Παράλληλα, προσπαθήσαμε να εντάξουμε στη θαλάσσια ασφάλεια την προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων στη θάλασσα για την οικονομία, για την ανάπτυξη ενεργειακών αποθεμάτων και για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ.

             Γι’ αυτό και υιοθετήθηκε η Ευρωπαϊκή Στρατηγικής Θαλάσσιας Ασφάλειας. Και είναι η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει μία συνολική, διατομεακή και οικονομικά αποδοτική, τέτοια στρατηγική.

             Συμφωνήσαμε στην περιφρούρηση των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων της Ένωσης. Και όλοι καταλαβαίνουν πόσο απαραίτητο είναι αυτό. Αναδείξαμε την αλληλεγγύη ως βασική αρχή. Και επιβεβαιώσαμε το σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Κι αυτό ο καθένας καταλαβαίνει πόσο σημαντικό είναι...

             Θα είμαστε προφανώς στο πλευρό της επόμενης, Ιταλικής Προεδρίας, που αναλαμβάνει την εκπόνηση πλέον του Σχεδίου Δράσης, για την υλοποίηση αυτής της Στρατηγικής. Και αυτό θα τονίσω αύριο στο Στρασβούργο, στην εκεί επίσημη τελετή λήξης της Ελληνικής Προεδρίας. 

Και, βεβαίως, δεν ξεχάσαμε, κυρίες και κύριοι, τη γειτονιά μας. Προσεγγίσαμε τη διεύρυνση με πνεύμα πρακτικό, στοχεύοντας στις ανάγκες των επιμέρους υποψηφίων χωρών- που θέλουν να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση- αλλά και στην ετοιμότητά τους να ανταποκριθούν και στις προκλήσεις και στα προαπαιτούμενα…

             Γιατί η ένταξη στην Ευρώπη συνεπάγεται, ασφαλώς, δικαιώματα για τα υποψήφια μέλη, αλλά και υποχρεώσεις! Και απαιτούμε από όλα τα υποψήφια μέλη, να σέβονται τις υποχρεώσεις τους στο ακέραιο.

Η Ελληνική Προεδρία συνέπεσε και με τη διενέργεια των ευρωεκλογών.

             Οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν ψήφισαν εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Ζήτησαν, όμως, περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη! Αποδοκίμασαν την Ευρώπη των στατιστικών, των απρόσωπων γραφειοκρατικών αυτοματισμών και των μονοδιάστατων οικονομικών στατιστικών μεγεθών.

             Απαίτησαν μία Ευρώπη οραματική και ρεαλιστική ταυτόχρονα. Ζήτησαν μια Ευρώπη ικανή να εμπνέει τον Ευρωπαίο πολίτη. Αλλά και ικανή να λύνει τα προβλήματά του, ιδιαίτερα την ανεργία, την ύφεση και την ασφάλεια. 

             Υπήρξαν, βέβαια, και κάποιοι που είδαν την κρίση της Ευρώπης ως ευκαιρία για να… αποδομήσουν και να ενταφιάσουν το Ευρωπαϊκό εγχείρημα! Είναι οι γνωστοί καιροσκόποι του λαϊκισμού, που πότε στρέφονται κατά του ΝΑΤΟ, πότε αμφισβητούν τη δύναμη του ευρώ, πότε υιοθετούν ο,τιδήποτε θα μπορούσε να διαλύσει την Ευρώπη. Έχουν ως πρότυπά τους τις… χρεοκοπίες της Λατινικής Αμερικής, που η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερε να αποτρέψει. Και για την Ελλάδα και για άλλες χώρες που είχαν πρόβλημα. Είναι εκείνοι που θεωρούν την καταστροφή της Ευρώπης, ως δήθεν «λύτρωση». Και το ίδιο το Ευρωπαϊκό εγχείρημα, ως δήθεν «καταστροφή»! Ευτυχώς, όμως,  αυτές οι δυνάμεις ήταν και παραμένουν μειοψηφία.

             Οι πραγματικές αγωνίες, φίλες και φίλοι, των Ευρωπαίων δεν μπορούν να χωρέσουν σε τέτοιες ξεπερασμένες ιδεοληψίες, αγκυλώσεις και εμμονές.

             Στις πραγματικές αγωνίες που εκφράστηκαν απ’ άκρη σ’ άκρη της Ευρωπαϊκής ηπείρου, οι ηγέτες της Ευρώπης έδωσαν μια πρώτη θετική απάντηση: αυτή που μόλις περάσαμε προχθές, με τη στρατηγική ατζέντα για την επόμενη πενταετία. Αυτή που συμφωνήθηκε προχθές στη Σύνοδο του Ιουνίου. Αν συνοδευτεί αυτή η πολιτική στρατηγική από συγκεκριμένες κινήσεις και έμπρακτη εφαρμογή, θα δώσει πειστικές απαντήσεις σε όσους αμφισβητούν το Ευρωπαϊκό εγχείρημα. Και θα επαναφέρει- πιστεύω πραγματικά- την Ευρώπη στην καρδιά του Ευρωπαίου πολίτη.

             Με την ενίσχυση των Ευρωπαϊκών οικονομιών, με την τόνωση της Ανάπτυξης και της απασχόλησης, με την κοινωνική προστασία, την ενεργειακή ασφάλεια, την αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου και, τέλος: με την επαναφορά της Ευρώπης στο ρόλο του πρωταγωνιστή στις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις.

             Αυτή είναι η Ευρώπη που αξίζουμε!

             Όχι η γραφειοκρατία που, πράγματι, πολλές στιγμές μας απογοήτευσε…

             Η Ευρώπη που πολλαπλασιάζει τη δύναμη και των δυναμική των λαών μας!

             Όχι η Ευρώπη που αθροίζει αδυναμίες και ελαττώματα.

Η Ευρώπη που νικά τα φαντάσματα του παρελθόντος της και που αποτελεί φάρο Δημοκρατίας, ευημερίας, Ανάπτυξης για τον κόσμο ολόκληρο!

             Αυτή η Ευρώπη αναδεικνύεται και πάλι:

             Κοινό, δηλαδή, σπίτι για όλους μας!

             Όραμα που συγκροτεί κοινή συνείδηση.

             Και αληθινά ελπιδοφόρα προοπτική για το μέλλον των παιδιών μας.

             Σας ευχαριστώ πολύ.